Op de spits gedreven

Vorige week was ik aanwezig op een lezing van
Arthur Japin waar hij een boom opzette over zijn nieuwe succesroman "Vaslav", een literair en geromantiseerd boek over de sterdanser Vaslav Nijinsky. Na zijn zeer vaardige en vlotte driekwartier-voor-de-pauze was er de mogelijkheid om vragen te stellen. Toen een man begon over de slechte kritieken van Japin's boeken reageerde meneer-de-sterauteur een beetje verveeld. Hij stelde dat de meeste recensenten mannen zijn, en dat het vooral vrouwen zijn die massaal zijn boeken kopen...
"En," kopte Japin binnen. "het zijn altijd de mannen die willen weten hoeveel procent er van mijn boeken waar is." Mannen zouden dus te nuchter zijn? En alleen vrouwen zouden zijn romans op waarde kunnen scatten?
'n Beetje flauwe reactie.
Mag je je als mannelijke recensent niet meer verwonderen over het inlevingsvermogen van een biografisch auteur? Hoe weet Japin wat de drie hoofdfiguren uit het leven van Nijinsky denken? Een geromantiseerde roman is toch per defenitie geromantiseerd? En romantiseren is een ander woord voor verheerlijken.
Wie interpreteert hier dan? En wie vertekent de werkelijkheid?

Onverstaanbaar

Klimentovo is een Bulgaars dorpje van twee man en een paarden-kop. En wij kwamen daar toevallig langs. En toevalig was het tijd voor een sanitaire ontspanning. En toevallig lijkt ons woord toilet nogal op het Bulgaarse тоалетна, maar er was wel wat gebarentaal voor nodig om te beklemtonen dat het springtij was.
De gastvrijheid van de dorpelingen was er omgekeerd evenredig aan de afmetingen van hun huisjes. Je kon er nauwelijks rechtop staan.
En de wc had dan wel een spoelbak maar geen stromend water. Een emmer naast de wc-pot, met daarin een steelpannetje om door te spoelen... dat ging ook.
Je kon het huisje echter niet verlaten zonder dat je van de eigenaar zijn druiven had geproefd onder begeleiding van een enthousiast Bulgaars (dus volstrekt onverstaanbaar) verhaal.

En onder de takken van de druivelaar zat in de schaduw, een stokoud vrouwtje toevallig bonen schoon te maken. Ook zij had een pittoresk verhaal. In het Bulgaars.
Toch verdenk ik die dorpelingen er van dat ze dat vrouwtje 's avonds binnenzetten, en 's ochtends weer tevoorschijn halen, alleen voor de toeristen.
Zoals ze dat in Brugge en Urk ook doen.

Bron van vermaak

De klim van vijf kilometer was een hele opgave, ik geef het toe. Maar het klooster lag nu eenmaal op de top van een berg. Het pad loopt dus logischerwijs omhoog.
De wandeling ging door een bos, dus was er wel wat schaduw. En na anderhalve kilometer was er een bron met twee waterstralen. Het water was koel, en de bron lag in een constructie die wat verzonken lag.

En na nog twee kilometer was er weer een bron. Deze keer met vijf stralen. Bij elke van de buizen was een plakette bevestigd met jaartallen. Die stonden voor vijf cruciale momenten in de Bulgaarse geschiedenis. Drie jaartallen stonden voor jaren van bevrijding. De twee andere stonden voor bezetting.
De twee spuitgaten van de bezetting hadden pisstraaltjes. Uit de monden van de bevrijding gutste het water rijkelijk...

Dat zal wel Bulgaarse humor zijn, zeker?